Ngwọta ihu igwe dabere na ụdịdị dị iche iche na ihe okike
Njikọ nke mgbanwe ihu igwe na ihe ndị dị ndụ dị iche iche bụ isi ihe dị oke mkpa maka ọdịnihu nke mmadụ. Ụdị dị iche iche dị iche iche na-enwe mmetụta karịsịa maka mgbanwe ihu igwe mgbe afọ 10,000 nke imeziwanye ọnọdụ ihu igwe kwụsiri ike. Enwere ike ịhụ mkpịsị aka nke mgbanwe ihu igwe n'ebe ọ bụla mmadụ na-ele anya na okike.
E wezụga ọtụtụ ihe ndị dị iche iche nke ndụ na-emere anyị, ọdịdị na-enye ọgwụgwọ maka mmetụta ọjọọ nke mgbanwe ihu igwe: ọ nwere ike inyere ihe ndị dị ndụ aka ime mgbanwe; gbochie ikuku ikuku n'ọdịnihu site na ịchekwa carbon; ma mebie ụfọdụ mkpokọta CO2 nke na-agbanwerị ụwa anyị.
Usoro gburugburu ebe obibi nwere ike inyere ndị mmadụ aka - karịsịa ndị ogbenye n'ime ime obodo na obodo - ime mgbanwe maka mgbanwe ihu igwe anyị. Osimiri na-adịgide adịgide, ọdọ mmiri na mmiri idei mmiri nwere ike inye aka hụ na a na-enweta mmiri na ịhazi idei mmiri. Usoro gburugburu ebe obibi dị mma nke dị n'ụsọ oké osimiri dị ka mangroves na ala mmiri na-ewe iwe mmetụta nke oké ifufe. Ala ahịhịa na-eme nke ọma na-emegide ụkọ mmiri ozuzo na idei mmiri. Oké ọhịa ndị dị n'ebe okpomọkụ na-enye nri na ego a na-enweta n'ọhịa n'oge owuwe ihe ubi na-akụ afọ n'ala. Oké osimiri na-amịkọrọ okpomọkụ na CO2 site na ikuku, na-enyere aka mee ka ihu igwe kwụsie ike.
Mbelata ma ọ bụ ikpochapụ igbutu osisi na-edobe carbon n'ime usoro ọhịa dị ndụ kama ịgbakwụnye na ikuku ikuku griin haus. N'otu oge ahụ, n'ihi na akụkụ dị ịrịba ama nke ibu ikuku griin haus na-abịa site na nbibi na nbibi nke gburugburu ebe obibi nke oge a, mweghachi nke gburugburu ebe obibi na nnukwu ọnụ ọgụgụ nwere ike ịdọrọ ihe dị ka 0.5 degrees Celsius nke okpomọkụ na-abawanye site na mgbanwe mgbanwe ihu igwe. Nke ahụ bụ nnukwu ego ma e jiri ya tụnyere ogo Celsius 0.85 nke mmụba ihu igwe enwetalarị kemgbe mgbanwe mgbanwe ụlọ ọrụ. Ọ bụkwa ihe nkwụghachi ụgwọ dị mkpa na-atụle njedebe a na-anabata nke ọma nke ogo Celsius 2 nke ikpo ọkụ. “oke” ahụ dị oke elu n'ezie ịkwado oke osimiri coral nke ụwa na ihe eji ebi ndụ dabere na ha. Oke mmiri ga-adaba n'ihi mmụba mmiri na acidification. A na-atụkwa anya ikpochapụ oke mmadụ ndị ọzọ na ndakpọ gburugburu ebe obibi.
Obodo zuru ụwa ọnụ kwesịrị ịchọ ịmachi mmụba okpomọkụ ka ọ bụrụ 1.5 degrees Celsius. Enwere ike nweta nke ahụ naanị site n'ichekwa ihe ndị dị na gburugburu ebe obibi na ụdị ha dị iche iche yana mmemme mweghachi nwere nnukwu ọchịchọ. Site n'ịkwado mbọ nchekwa nchekwa nke ọha obodo na-emejuputa atumatu n'ebe ihe dị iche iche dị n'ụwa, Critical Ecosystem Partnership Fund (CEPF) na-enye aka dị ukwuu na ebumnuche a. Dịka ọmụmaatụ, CEPF kwadoro 7 pasent nke mgbasawanye zuru ụwa ọnụ nke ebe echekwara terrestrial n'ime oge 2001-2010.
CEPF na-arụkọ ọrụ na ndị ọkachamara mpaghara na nke mba ụwa, ndị na-enye ego ndị ọzọ, ndị ọrụ gọọmentị na obodo iji mepụta na mejuputa atumatu nchekwa echedoro, ahaziri ahazi site na ike nke ọha obodo. Ụzọ a egosila na ọ dị irè nke ukwuu.
Ndị na-enye onyinye CEPF na-egosipụta n'ụzọ doro anya ụzọ dị irè nke, mgbe a na-ewere ya n'ọ̀tụ̀tụ̀, ga-enyere obodo zuru ụwa ọnụ aka dozie ihe ịma aka ihu igwe site na iji ihe ngwọta sitere n'okike-ngwọta ndị na-enyekwa aka na mmezu nke ebumnuche 2020 dị iche iche nke biodiversity nke Convention on Biological Diversity (nke a makwaara dị ka). Aichi Targets), ma nwee ike inye aka wulite àkwà mmiri dị mkpa n'etiti atụmatụ ihu igwe zuru ụwa ọnụ na ụdị dị iche iche. Oge kwesịrị ekwesị itinye ụkpụrụ CEPF n'ụzọ zuru oke
Thomas E. Lovejoy, Ph.D.
Prọfesọ Mahadum George Mason na onye nchịkọta akụkọ nke akwụkwọ "Climate Change and Biodiversity".